Đuông dừa (sâu dừa) - Đặc sản miền tây nam bộ

Cây dừa dễ trồng, ít công chăm sóc, giống tốt chừng bốn hoặc năm năm là cho trái. Thời gian trổ “lưỡi mèo” dừa hay bị con đuông (là loại bọ cánh cứng) phá hại. Cây nào rủi ro bị chúng chọn trú ngụ sau mùa giao phối sẽ chết dần. Đuông đẻ trứng, sinh sôi ngay trong củ hủ dừa - là thức ăn béo ngọt khoái khẩu của chúng.

Khi đốn cây, người ta bổ củ hủ bắt ra có đến hàng trăm con đuông, những con non tơ trắng đục ngọ nguậy, béo mập cỡ ngón tay cái. Đây là món ăn dễ chế biến, thơm ngon. Con đuông dừa trong “Đại Nam Nhất thống chí” (Quốc sử quán triều Nguyễn) và “Tự điển” của học giả Huỳnh Tịnh Của có nhắc đến vào hậu bán thế kỷ 19. Nhà văn Vũ Bằng trong quyển “Miếng lạ miền Nam” (viết về nghệ thuật ẩm thực) đă không tiếc lời ca ngợi món đuông là “ngon tuyệt, không gì sánh bằng!”.

Ngâm đuông vào thau nước muối pha loăng cho sạch tạp chất. Rửa lại rồi kẹp đuông vào gắp tre, nướng than hồng riu riu, thong thả trở đều tới khi chín vàng. Khói bốc lên thơm ngát mùi dầu từ thân đuông nhỏ xuống than. Ăn đuông nướng cùng các loại rau sẵn có ở vườn nhà như: cải trời, càng cua, lá lốt, lá gừng, quế, rau răm... chấm nước mắm ngon giằm me hoặc chanh, tỏi.

Các thứ rau thơm, chất cay, chua, mặn hòa cùng hương vị con đuông nướng thơm béo. Có người lại thích chiên đuông trong chảo mỡ phi tỏi. Món này không dùng đồ bổi, chỉ chấm muối tiêu chanh và đưa cay với vài bạn tâm giao xị đế nếp Gò Công là đúng điệu.

Cầu kỳ hơn thì trụng đuông qua nước sôi, nhét gốc hành vào bụng, cuốn trong lát thịt thái mỏng, bọc mỡ chài bên ngoài, nướng chấm tương quết nhuyễn cùng gia vị. Các bà nội trợ hay lựa đuông trưởng thành, vặt cánh, rửa sạch tẩm bột cùng gia vị, đem chiên gịòn ăn với bún, giá sống, dưa leo, nước mắm chua ngọt...

Đuông (kể cả đuông chà là) còn có thể chế biến thành nhiều món ăn khác nữa. Dù là món gì, đuông vẫn được người đời xưng tụng là “Đệ nhất đặc sản miền Tây Nam bộ”.